Speciaalbier beoordelen? Leer het in 3 stappen

Je loopt een bar binnen die bekend staat om speciaalbier. Je kijkt op de bierkaart en ziet tot je schrik minimaal 20 soorten bieren. Maar hoe weet je nu wat je moet kiezen? Een goed begin is om te leren speciaalbier beoordelen werkt. Wij zeggen hier geen proeven, want proeven omvat alleen het drinken zelf. Nee, we gaan deze keer bier echt evalueren.

In het kort leggen we je niet alleen uit hoe je bier kan proeven, maar je gaat ook leren hoe je speciaalbier beoordelen kan samen met de Bierfamilie. Hoe bekijk je speciaalbier? Wat ruik je allemaal? En wat proef je wanneer je het bier drinkt?

Stap 1 van speciaalbier beoordelen: Kijken

De eerste stap bij het speciaalbier beoordelen is het bekijken van je biertje. Er zijn verschillende aspecten waar je op kunt letten als je bier bekijkt. Zo kun je letten op de kleur en hoe helder het bier is. Daarnaast kun je ook kijken wat het schuim doet en hoe het zit met het koolzuur.

Kleur

Het eerste wat je zult opmerken is de kleur van je speciaalbier. Zoals eerder genoemd in ‘Speciaalbier brouwen in vijf stappen’, kan de kleur afhangen van de duur van de verhitting van de graan. Hoe langer het graan verhit wordt, hoe donkerder de kleur wordt. Zo wordt met witbier het graan niet lang verhit, zoals je bijvoorbeeld kunt zien bij St. Bernardus Witbier.
Stout bier heeft juist het tegenovergestelde, het graan is juist heel lang verhit. Het bier krijgt hierdoor een zwarte kleur, Jopen Extra Stout is daar een goed voorbeeld van.

Brouwers maken vaak ook gebruik van kleurcodes, aangeduid met EBC. EBC staat voor European Brewers Convention en wordt wereldwijd gebruikt. Hoe hoger de waarde van de EBC, hoe donker de kleur (op een schaal tussen 1 en 79). De codes worden vaak vermeld op het etiket. Zo zou je alvast kunnen beginnen met het speciaalbier beoordelen in de supermarkt.

Helderheid

Daarnaast kun je ook kijken naar de helderheid van het bier. Je let hierbij op of je door je biertje heen kan kijken. Wanneer je biertje troebel is, en je er dus niet goed doorheen kan kijken, houdt het in dat het bier bijna niet gefilterd is. De brouwer heeft ervoor gekozen om meer gist te behouden in het bier. Het grote voordeel hiervan is dat de smaak beter behouden blijft. Helaas zijn bieren daardoor wel minder lang houdbaar.

Koolzuur

Het zou best kunnen dat je een keertje een biertje hebt gedronken, waarbij het helemaal doodgeslagen was. Het koolzuur was helemaal verdwenen. Als je je speciaalbier gaat bekijken, is het belangrijk om het koolzuur te oordelen. Het koolzuur wordt gevormd door de vergisting. Hoewel het geen smaak toevoegt, heeft het wel degelijk invloed op je totale beleving. Het koolzuurgehalte verschilt ook nog eens per biersoort. Zo hebben Engelse Ales weinig koolzuur en Duitse Weizen bieren een hoog koolzuurgehalte.

Schuim

Het laatste aspect wat je kunt bekijken is de schuimkraag op je speciaalbier. Het schuim zorgt ervoor dat het koolzuur in het bier minder snel verdwijnt. Ook heeft schuim het doel je bier te beschermen tegen invloeden van buitenaf, zoals zuurstof. Wanneer er zuurstof bij het bier komt, verandert de smaak. Dit is natuurlijk zonde. Het schuim heeft dus een soort functie om een langere houdbaarheid van een biertje te verzorgen. Hoewel het schuim de smaak beschermd, voegt het weinig smaak toe.
Schuim ontstaat door de eiwitten die in het bier zijn te vinden. De eiwitten omsingelen als het ware zich om het koolzuur en drijft zo naar boven.

Stap 2 van speciaalbier beoordelen: Ruiken

Bij de tweede stap van speciaalbier beoordelen gaan we het bier ruiken. Het is hier belangrijk om te onthouden dat je echt niet eerst gaat proeven. Wanneer je namelijk het bier gaat proeven, kun je niet meer een eerste indruk krijgen van de geur van het bier. Smaak en geur werken nauw samen en zouden je bierbeleving in de war kunnen schoppen. We hebben een klein overzichtje gemaakt met mogelijke manieren hoe je bier kunt onderzoeken met je reukvermogen:

• Korte afstand snif: je plaatst je glas onder je kin en wiegt het heen en weer. Je glas blijft tussen je kaken en hoeft dus geen grote afstanden te leggen. Vervolgens ruik je het bier.
• Lange afstand snif: met een bijna gestrekte arm verplaats je het glas (zo snel mogelijk) van links naar rechts (of andersom). Je haalt het glas nog wel voorlangs met een gebogen arm als je halverwege bent. Je zult merken dat de geur later pas bij je binnenkomt.
• Duiken: eerst draai je subtiel het glas en duik je als het ware met je neus meteen het glas in. Vervolgens neem je drie korte snifs, zoals een hond zou doen.
• Twee seconden snif: je kunt dezelfde manier uitvoeren als hierboven, maar in plaats van drie korte snifs, haal je twee seconden diep adem door je neus.
• Bedekte snif: bij deze laatste optie plaats je je hand boven op het glas, zodat deze helemaal bedekt is. Je draait je glas een aantal keer en ruikt meteen als je hand van het glas is.

Probeer deze verschillende manieren te combineren, je hoeft niet per se één mogelijkheid uit te voeren. Zo zou je kunnen uitvinden of elke manier een ander effect op je heeft.

Stap 3 van speciaalbier beoordelen: Proeven

Ein.De.Lijk. Nu mogen we bier gaan drinken. Dit is de laatste stap bij het speciaalbier beoordelen. Bij je eerste slok kun je het bier een beetje door je mond laten bewegen. Je proeft hier vooral de basissmaken: bitter, zoet, zout en zuur. De aroma’s van het bier komen hierbij niet goed tot zijn recht, daarvoor is de geur van een bier zo bepalend. Als je niet zo goed begrijpt wat we hiermee bedoelen, hebben we nog een leuke tip. Probeer tijdens het proeven, wanneer je het bier in je mond hebt, uit te ademen. Zo krijg je een beter beeld welke aroma’s een brouwer heeft toegevoegd. Je zou er zelfs voor kunnen kiezen om je neus al dicht te houden, voordat je een slok neemt. Zodra je het bier doorgeslikt hebt, adem je uit. Afhankelijk van de aroma’s die zijn toegevoegd aan het speciaalbier, kan dit best
intens zijn!

Om de basis ingrediënten te leren kennen, kun je ook beginnen met het ruiken en proeven van de losse ingrediënten. Mocht je deze niet tot je beschikking hebben, kun je bijvoorbeeld ook een hoppig speciaalbier beoordelen (bijvoorbeeld IJ IPA) en vervolgens een lager. Zo kun je voor jezelf ontdekken welke ingrediënten sterk aanwezig zijn. Om alle bierstijlen naast elkaar te vergelijken, kun je er ook voor kiezen om een Try-out pakket te nemen.

In het volgende blog zullen we wat dieper in gaan op de verschillende bierstijlen, zodat je het beoordelen van speciaalbier nog beter in praktijk kan brengen. Misschien kun jij wel straks blind alle stijlen herkennen!