Verwarring om de term speciaalbier

In Nederland is er inmiddels veel verwarring om de term speciaalbier ontstaan. Uiteraard willen wij proberen om zo veel mogelijk onduidelijkheden voor je weg te nemen. Daarom hebben wij onderzoek gedaan naar de term ‘speciaalbier’ en kwamen we tot een aantal opvallende conclusies.

De term speciaalbier in het Woordenboek

In ons eerste onderzoek zijn we heel simpel gaan kijken naar de term speciaalbier in ons Nederlandse woordenboek. In de Dikke van Dale is bij het woord speciaalbier de volgende omschrijving toegepast: “Speciaalbier is alle bier behalve pilsener”. Via de website www.woordenboek.org wordt deze definitie weergeven: “Bier dat op een andere manier is gebrouwen dan pils en van pils afwijkt in smaak of kleur”. Op basis van deze definities uit het woordenboek constateren wij dat er dus duidelijk een verschil is tussen speciaalbier en pils. Echter is het wel heel opvallend dat de term enkel in Nederland op deze manier wordt omschreven. Er wordt blijkbaar geprobeerd om aan te geven dat wanneer je geen pils consumeert, je automatisch speciaalbier zou consumeren. Om deze reden hebben wij dan ook Het Groene Boekje (de officiële spellinggids van het Nederlands) geraadpleegd. Tot op de dag van vandaag wordt de term speciaalbier hier niet in opgenomen dus kunnen wij vaststellen dat speciaalbier niet tot de officiële spelling van Nederland toebehoort. Om deze redenen is de verwarring om de term speciaalbier groot.

Biercultuur Nederland en België

Wanneer je op een willekeurig café in België een speciaalbier zou bestellen, zou iedere barman je vreemd opkijken. Je bestelt daar namelijk “bier” of pils. Volgens de Belgische cultuur is bier namelijk altijd speciaal. Pils is in België een bierstijl van bier. Nederlandse brouwerijen brouwden over het algemeen één soort bier (pils) die heel erg op elkaar lijken. Wanneer in Nederland een bier aan de bar wordt besteld, zal de barman een fluitje of een vaasje neer zetten. Pils is simpelweg het eigen bier van Nederland geworden. Het behoort tot de Nederlandse biercultuur. Vermoedelijk ligt de oorzaak in de commercie van de grote Nederlandse bierbrouwerijen. Zij hebben in Nederland door commerciële activiteiten een groot marktaandeel veroverd van de bierdrinkende Nederlanders die de bierstijl pils als bier interpreteren. Uit deze opvattingen kunnen wij opmaken dat door de verschillende bierculturen verwarring om de term speciaalbier is ontstaan. Sterker nog, Belgen herkennen de term helemaal niet en Nederlanders associëren de bierstijl pils tot ‘normaal’ bier. In Nederland wordt al het andere bier dan pils in de volksmond speciaalbier genoemd.

Onderzoek Keuringsdienst van Waarde

In 2009 deed de Keuringsdienst van Waarde onderzoek of de grote Nederlandse brouwerijen wel het eigen pils konden herkennen d.m.v. een blinde proeverij. De uitslag was opmerkelijk te noemen. Alleen de brouwmeester van Hertog Jan wist de eigen pilsener te herkennen. Alle overige brouwmeesters konden dus niet eens de eigen pilsener te onderscheiden van de overige pilseners. Heineken deed overigens niet mee aan het onderzoek. Uit de resultaten van dit onderzoek kunnen wij opmaken dat de bierstijl pils veel op elkaar lijkt. Indien de eigen brouwmeesters het eigen merk al niet kunnen onderscheiden, dan kan de gemiddelde consument dat zeker niet…

Conclusies verwarring om de term speciaalbier

Enkel in Nederland wordt de term speciaalbier in de volksmond genoemd. Het woord ‘speciaalbier’ is niet officieel opgenomen in Het Groene Boekje, dus wordt niet officieel erkend in de Nederlandse taal. Doordat een aantal grote Nederlandse bierbrouwers een groot marktaandeel hebben veroverd met haar pilseners, wordt de bierstijl pils als normaal bier beschouwd door de Nederlanders. Dit is onderdeel geworden van de Nederlandse cultuur. Bij onze zuiderburen in België wordt pils als een bierstijl beschouwd en herkennen de term speciaalbier helemaal niet. In Nederland wordt standaard een pils geschonken als mensen een bier bestellen, terwijl er in België gevraagd wordt wat voor bier men wenst. Een pils wordt in Nederland als HET standaardbier beschouwd en in andere landen (waaronder België) niet. Dus een verschil in opvatting van verschillende bierculturen. Dit maakt verwarring om de term speciaalbier groot.